Rối loạn nội tiết thời kỳ tiền mãn kinh: cơn ác mộng của phụ nữ

Vai trò của nội tiết tố nữ

Nội tiết tố nữ estrogen quyết định đến sự hình thành, phát triển và duy trì đời sống của người phụ nữ.

Ở tuổi dậy thì, nội tiết tố nữ estrogen  giúp cơ thể bé gái phát triển theo những đặc trưng riêng của giới tính nữ, ngực nở, eo thon, hông rộng, làn da mềm mại... Quan trọng hơn, hoạt động của nội tiết tố nữ estrogen giúp sức khỏe và bộ máy sinh sản dần hoàn thiện để thực hiện thiên chức làm mẹ, làm vợ sau này.

Ở độ tuổi sinh sản, sự phối hợp hoạt động của buồng trứng trở nên nhịp nhàng, đều đặn: Buồng trứng nhận mệnh lệnh từ Não bộ - Tuyến yên để sản xuất các nội tiết tố. Khi nội tiết tố bị thiếu hụt hoặc xáo trộn, Buồng trứng sẽ phản hồi cho Não bộ để điều chỉnh gia giảm. Cơ chế “ra mệnh lệnh - phản hồi ngược” và “tự điều chỉnh” kỳ diệu này giúp phụ nữ duy trì, ổn định bộ 2 nội tiết tố estrogen, progesterone và từ đó chi phối hoạt động của nhiều hệ cơ quan trong cơ thể như thần kinh, tim mạch, tiêu hóa, sinh lý…, giúp chị em đạt đến đỉnh cao của sức khỏe, sắc đẹp và đời sống sinh lý.
    
Tuy nhiên, từ tuổi 30, 35 (bắt đầu giai đoạn tiền mãn kinh), hoạt động của buồng trứng sẽ suy giảm dần, dẫn đến xáo trộn bộ 2 nội tiết tố và hàng loạt bất ổn cho người phụ nữ.

Khi nội tiết tố nữ suy giảm

Theo thời gian, quy luật lão hóa tự nhiên cùng các tác động của cuộc sống hiện đại khiến buồng trứng ở phụ nữ bị suy giảm hoạt động. Khi đó, cùng với sự sụt giảm của nội tiết tố quan trọng estrogen, người phụ nữ phải đối mặt với hàng loạt vấn đề về thể chất lẫn tinh thần.

Đây chính là giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh ở phụ nữ, với các biểu hiện “giông bão” trên cả 3 khía cạnh: sức khỏe, sắc đẹp (đặc biệt là làn da) và đời sống sinh lý. Cụ thể như sau:

Sức khỏe

Rối loạn kinh nguyệt

Biểu hiện thường gặp là chị em bị thay đổi về chu kỳ kinh, thời gian hành kinh và lượng máu ra kinh. Thống kê cho thấy, khoảng 80% phụ nữ trên 30 tuổi thường xuyên gặp phải những biểu hiện của tình trạng rối loạn kinh nguyệt như: vòng kinh không đều, quá ngắn dưới 25 ngày, quá dài trên 35 ngày, lượng máu mất đi quá nhiều, số ngày hành kinh kéo dài trên 7 ngày và không ổn định ở mỗi tháng. Rối loạn kinh nguyệt

Bốc hỏa

Đây là triệu chứng thường gặp của phụ nữ tuổi tiền mãn kinh. Biểu hiện là cảm giác có luồng khí nóng từ phần trên cơ thể bốc lên cổ, mặt rồi tỏa khắp người, kèm thân nhiệt tăng, tim đập nhanh. Mặt nóng và bừng đỏ, nóng rát cổ, ngực và toát mồ hôi.  75-85% phụ nữ trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh phải trải qua cơn bốc hỏa như thế, có thể kéo dài trong 2-5 năm, thậm chí 10 năm.

Cơn bốc hỏa xảy ra đột ngột vào bất kỳ thời điểm nào trong ngày, nhưng thường xuất hiện vào ban đêm khiến chị em thức giấc giữa chừng, rất khó ngủ lại.

Đổ mồ hôi đêm

Mồ hôi có thể ra ít hoặc nhiều, khiến chị em mệt mỏi, khó chịu, hay đau nhức, mất ngủ hoặc khó ngủ. Đổ mồ hôi đêm thường đi kèm với những cơn bốc hỏa, nóng bừng.

Rối loạn giấc ngủ, mệt mỏi, khó tập trung

Rối loạn giấc ngủ gồm các biểu hiện như khó dỗ giấc ngủ (lên giường 30 phút nhưng vẫn không ngủ được), giấc ngủ bị gián đoạn (ngủ không sâu, nửa đêm thức dậy trên một lần), thức dậy quá sớm chừng 2 - 3 giờ sáng.
Mất ngủ làm phụ nữ cảm thấy mệt mỏi, suy nhược, khó tập trung làm giảm năng suất làm việc, giảm chất lượng cuộc sống.

Lo âu, trầm cảm, thay đổi tính tình

Bao gồm những cảm xúc tiêu cực như căng thẳng thần kinh, lo lắng, sợ hãi và thường kèm theo hồi hộp, đau ngực, khó thở. Phụ nữ trong độ tuổi này cũng dễ bị trầm cảm, thường không quan tâm đến những hoạt động thường ngày, thích sống cô lập, hay thay đổi tính cách khó hiểu, đột ngột.

Đau đầu, giảm trí nhớ

Những cơn đau đầu có khi xảy ra rất dữ dội, cơn đau có khi kéo dài 4–72 giờ. Thỉnh thoảng đi kèm buồn nôn, chóng mặt, nhìn mờ.

Trí nhớ trong giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh cũng suy giảm đáng kể. Nhiều người có thể nhớ những chuyện cũ, nhưng lại không thể nhớ những chuyện hay thông tin vừa mới xảy ra như hay quên tên người mới quen, quên nơi để chìa khóa xe...

Đau nhức xương, loãng xương

Triệu chứng thường gặp nhất là cảm giác đau, cứng ở các khớp, cột sống...

Căng ngực

Căng tức ngực có thể xảy ra ở 1 bên hay 2 bên ngực, ở cả phụ nữ đang còn hành kinh và đã mãn kinh nhưng thường gặp hơn là phụ nữ ở độ tuổi 40 - 50. Cơn căng tức ngực có thể xuất hiện đột ngột, cách quãng hoặc liên tục kéo dài ở một bên ngực, có khi đau cả 2 bên. Mức độ căng tức gây đau đớn, khó chịu nhiều hay ít tùy theo người.

Tăng các bệnh lý tim mạch, tiểu đường, huyết áp

Sự xáo trộn nội tiết tố dẫn đến nguy cơ dễ bị rối loạn lipid máu, tăng nguy cơ hình thành các mảng xơ vữa – là nguồn gốc của nhiều bệnh lý tim mạch như cao huyết áp, bệnh mạch vành, bệnh mạch máu não,...

Sắc đẹp

- Da nhăn, khô, sạm, chảy xệ, không đều màu
- Tóc mỏng dần và dễ gãy rụng.
- Tăng cân, tích lũy mỡ thừa ở bụng mông, đùi
- Ngực lép, chảy xệ
- Cơ mông lỏng lẻo

Trong đó, sự xuống cấp của làn da là một vấn đề khiến nhiều chị em mất ăn, mất ngủ nhất vì nó là “kẻ tố cáo” trung thực sự tàn khốc của thời gian.

Khoa học đã phát hiện, làn da thực sự bắt đầu bị lão hóa từ tuổi 20 nhưng từ sau năm 30 tuổi, cùng với sự suy giảm nội tiết tố nữ estrogen, các dấu hiệu lão hóa da như da nhăn, khô, sạm… ở chị em mới ngày càng rõ rệt.

Sinh lý nữ

- Khô âm đạo làm chị em cảm thấy mỗi lần “gần gũi” chồng như một cực hình vì đau rát và không có ham muốn… Không chỉ ảnh hưởng đến tâm lý, “khô hạn” còn làm tăng nguy cơ viêm nhiễm, tổn thương thực thể, gia tăng trầm cảm ở phái đẹp.

- Giảm ham muốn, khó đạt khoái cảm

Giảm ham muốn tình dục là một trong những triệu chứng thường gặp nhất khi phụ nữ bước vào giai đoạn tiền mãn kinh - mãn kinh. Chị em sẽ ít hoặc không còn nghĩ đến “chuyện ấy”, thậm chí có cảm giác sợ quan hệ vợ chồng, không hoặc khó đạt cực khoái.

- Giảm hay mất khả năng có con

Buồng trứng giảm hiệu quả, và buồng trứng cũng đáp ứng kém với các kích thích dẫn đến rối loạn rụng trứng, làm giảm khả năng có con. Ước tính sau 30 tuổi, mỗi năm phụ nữ giảm 3-5% khả năng mang thai.

Lão hóa là một quy luật tất yếu. Tuy nhiên, nếu biết chủ động chăm sóc tốt sức khỏe, bổ sung nội tiết tố nữ từ thiên nhiên, phụ nữ sẽ giữ gìn được sức khỏe, sắc đẹp và đời sống sinh lý viên mãn lâu dài.